अर्धांगवायू ही एक गंभीर स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीराचा एखादा भाग किंवा संपूर्ण शरीर तात्पुरते किंवा कायमचे हालचाल करण्याची क्षमता गमावते. हे सहसा मेंदूला रक्तपुरवठा रोखणे, नसा दाबणे किंवा दुखापत यामुळे होते. जर अचानक अर्धांगवायूचा झटका आला तर तुम्ही काही उपाययोजना करून परिस्थिती नियंत्रित करू शकता आणि मोठ्या गुंतागुंत टाळू शकता.

अर्धांगवायूचा झटका आला तर ताबडतोब हे उपाय करा:
१. आपत्कालीन क्रमांक वर कॉल करा: जर अर्धांगवायूचा झटका आला तर पहिले पाऊल म्हणजे डॉक्टर किंवा रुग्णालयाशी संपर्क साधा. तुमच्या जवळच्या आपत्कालीन क्रमांकावर कॉल करा आणि शक्य तितक्या लवकर मदत मिळवण्याचा प्रयत्न करा.
२. डोके सरळ ठेवा: जर अर्धांगवायूचा झटका आला तर त्या व्यक्तीचे डोके सरळ आणि आरामशीर ठेवा. वाकणे किंवा उभे राहणे टाळा, कारण यामुळे रक्तप्रवाहावर परिणाम होऊ शकतो.
३. पाणी पिणे टाळा: जर एखाद्या व्यक्तीला अर्धांगवायू झाला असेल तर त्यांना पाणी, अन्न किंवा इतर कोणतेही द्रव देऊ नका, कारण ते त्यांच्या घशात अडकू शकतात आणि प्राणघातक ठरू शकतात.
४. मालिश आणि प्राणायाम: जर तुम्हाला अर्धांगवायू टाळायचा असेल, तर नियमितपणे तुमचे डोके, मान आणि हात हलके मालिश करा. प्राणायाम (योगाभ्यास) रक्ताभिसरण सुधारते आणि अर्धांगवायूचा धोका कमी करू शकते.
५. फ्रंटल लोबला विश्रांती द्या: जर अर्धांगवायू अचानक झाला आणि शरीराच्या एका भागात अशक्तपणा जाणवला, तर त्या भागाला विश्रांती देणे महत्वाचे आहे. शरीराच्या कोणत्याही भागात अशक्तपणा जाणवताच, कडकपणा टाळण्यासाठी हलका आधार द्या.
६. स्ट्रोकची लक्षणे ओळखा: अर्धांगवायू आणि स्ट्रोकची लक्षणे सारखीच असू शकतात. स्ट्रोकचे एक सामान्य लक्षण म्हणजे अचानक चेहरा वाकणे, अंधुक दिसणे किंवा बोलण्यात अडचण येणे. ही लक्षणे ओळखणे आणि त्वरित उपचार घेणे आवश्यक आहे.
७. हलके पदार्थ खा: एखाद्या व्यक्तीने योग्य पचनक्रिया वाढवण्यासाठी आणि जास्त जडपणा टाळण्यासाठी मसूर, सूप किंवा द्रवपदार्थ यासारखे हलके आणि सहज पचणारे पदार्थ खावेत.
८. आयुर्वेदिक उपचार आणि हर्बल उपाय:
आवळा – आयुर्वेदात आवळा खूप फायदेशीर मानला जातो कारण ते शरीराची मज्जासंस्था मजबूत करते आणि रक्ताभिसरण सुधारते.
हळद – हळदीमध्ये दाहक-विरोधी गुणधर्म असतात जे निरोगी मज्जासंस्था राखण्यास मदत करतात.
ब्राह्मी – ब्राह्मी हे मज्जासंस्थेसाठी खूप चांगले मानले जाते. ते मानसिक स्थिती शांत करते आणि स्ट्रोकचा धोका कमी करते.
९. पारंपरिक उपाय:
ध्यान आणि योग – मानसिक शांतीसाठी ध्यान आणि योगाचा सराव करा. याचा मज्जासंस्थेवर सकारात्मक परिणाम होतो.
अश्वगंधा – ही आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती शरीराला शक्ती आणि ऊर्जा प्रदान करते, जी स्ट्रोकसारख्या परिस्थितीत उपयुक्त ठरू शकते.
१०. लवकर उपचार: अर्धांगवायूसाठी सर्वोत्तम उपचार म्हणजे वेळेवर उपचार. जर तुम्हाला किंवा तुमच्या आजूबाजूच्या एखाद्या व्यक्तीला अर्धांगवायूचा धोका असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि योग्य चाचणी घ्या. वेळेवर उपचार केल्याने अर्धांगवायूचे परिणाम कमी होऊ शकतात.
पक्षाघात ही एक गंभीर आणि धोकादायक स्थिती असू शकते, परंतु वेळेवर उपाययोजना करून ती नियंत्रित केली जाऊ शकते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, जेव्हा जेव्हा अर्धांगवायूचा झटका येतो तेव्हा त्वरित वैद्यकीय मदत घ्या आणि ती गांभीर्याने घ्या. याव्यतिरिक्त, नियमित योग, प्राणायाम, योग्य आहार आणि जीवनशैलीमुळे अर्धांगवायूसारख्या परिस्थिती टाळता येतात.
परिणामी, मायक्रो-अॅक्युप्रेशर थेरपी घ्या.
डॉ. पियुष त्रिवेदी, सरकारी सचिवालय, जयपूर,