देशातील सर्वात सुंदर प्रदेशांपैकी एक असलेला लडाख सध्या राजकीय संकट आणि निदर्शनांमधून जात आहे. येथील लोक केंद्र सरकारकडून पूर्ण राज्याचा दर्जा आणि संवैधानिक हमी देण्याची मागणी बऱ्याच काळापासून करत आहेत. या आंदोलनाचे नेतृत्व प्रसिद्ध अभियंता आणि शिक्षण सुधारक सोनम वांगचुक करत आहेत, ज्या शाश्वत तंत्रज्ञान आणि पर्यावरण संरक्षणात त्यांच्या कामासाठी जगभरात ओळखल्या जातात.
२०१९ मध्ये, केंद्र सरकारने कलम ३७० रद्द करून लडाखला जम्मू-काश्मीरपासून वेगळे केले आणि ते केंद्रशासित प्रदेश बनवले. सुरुवातीला, लोकांमध्ये उत्साह होता, परंतु जसजसा काळ पुढे सरकला तसतसे स्थानिक लोकांना वाटले की विधानसभा आणि विशेष अधिकारांशिवाय, लडाखची ओळख आणि हित धोक्यात येऊ शकतात. परिणामी, सहाव्या अनुसूची अंतर्गत पूर्ण राज्याचा दर्जा आणि संरक्षणाची मागणी जोर धरत आहे.
ताज्या घडामोडींमध्ये, लेह आणि आसपासच्या भागात मोठ्या प्रमाणात निदर्शने आणि बंदचे आयोजन करण्यात आले. वृत्तानुसार, जेव्हा काही तरुण निदर्शकांनी दगडफेक केली तेव्हा पोलिसांनी अश्रुधुराच्या नळकांड्या फोडल्या आणि लाठीमार केला. परिस्थिती तणावपूर्ण बनली. निदर्शकांना केंद्र सरकारसोबत प्रस्तावित चर्चा त्वरित सुरू व्हावी आणि लडाखला संवैधानिक अधिकार मिळावेत अशी इच्छा आहे.
सोनम वांगचुक कोण आहेत?
सोनम वांगचुक केवळ शिक्षण सुधारकच नाहीत तर त्यांच्या तांत्रिक नवोपक्रमासाठी देखील ओळखल्या जातात. त्यांनी SECMOL कॅम्पसची रचना केली, जो पूर्णपणे जीवाश्म इंधनमुक्त आणि सौरऊर्जा आणि पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानावर आधारित आहे. वांगचुक यांनी लडाखचे एकमेव मासिक, लाडगास मेलॉन्गचे संपादन देखील केले आणि अनेक सामाजिक संघटनांशी ते जोडले गेले. मनोरंजक म्हणजे, “थ्री इडियट्स” या बॉलिवूड चित्रपटातील एका पात्रासाठी ते प्रेरणास्थान होते. आता, ते तरुण आणि विद्यार्थ्यांसह राज्यत्वासाठी लढाईचे नेतृत्व करत आहेत.
उपोषण आणि वाढता राग
लडाख बुद्धिस्ट असोसिएशन (LAB) च्या युवा शाखेने निषेध आणि बंदची हाक दिली होती हे लक्षात घेण्यासारखे आहे. खरं तर, १० सप्टेंबरपासून सुरू झालेल्या ३५ दिवसांच्या उपोषणादरम्यान १५ सहभागींपैकी दोघांची प्रकृती बिघडली आणि त्यांना रुग्णालयात दाखल करावे लागले तेव्हा संताप आणखी वाढला. या उपोषणाचे नेतृत्व सोनम वांगचुक यांनीही केले होते.
लडाखमधील हा निषेध केवळ स्थानिक निषेध नाही; त्यामुळे केंद्र सरकार लडाखच्या सांस्कृतिक आणि भौगोलिक वैशिष्ट्याचे रक्षण करण्यासाठी ठोस पावले उचलेल का असा प्रश्न उपस्थित होतो. सोनम वांगचुक आणि हजारो निदर्शकांनी स्पष्ट केले आहे की राज्याचा दर्जा आणि सहाव्या अनुसूचीची हमी मिळेपर्यंत त्यांचा लढा सुरूच राहील.
About The Author
