ऑस्ट्रेलियात 16 वर्षांखालील मुलांसाठी सोशल मीडियावर बंदी

Social media banned for children under 16 years of age

वऱ्हाडवृत्त डिजिटल डेस्कः ऑस्ट्रेलियात 16 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी सोशल मीडियाच्या वापरावर आता पूर्णपणे बंदी घालण्यात आली आहे. पंतप्रधान अँथनी अल्बानीज यांनी गुरुवारी एक महत्त्वाची घोषणा केली, ज्यात त्यांनी सांगितले की ऑस्ट्रेलियन सरकार एक नवीन कायदा आणणार आहे, ज्या अंतर्गत 16 वर्षाखालील मुले यापुढे सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वापरू शकणार नाहीत. सोशल मीडियाच्या दुष्परिणामांमुळे मुलांचे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्य सुधारण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला आहे.

सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मचा मुलांवर नकारात्मक परिणाम होत आहे, असे पंतप्रधान अँथनी अल्बानीज यांनी पत्रकार परिषदेत या निर्णयाचे समर्थन केले. या मुद्द्यावर सरकारने कठोर पावले उचलण्याची वेळ आली आहे, जेणेकरून मुलांचे मानसिक आणि शारीरिक नुकसान होण्यापासून संरक्षण करता येईल, असेही ते म्हणाले. त्यांचा असा विश्वास आहे की सोशल मीडियावर जास्त वेळ घालवण्यामुळे मुलांमध्ये कमी आत्म-मूल्य, चिंता, नैराश्य आणि इतर मानसिक आरोग्य समस्या निर्माण होतात. अल्बानी यांनी यावर जोर दिला की 16 वर्षाखालील मुलांसाठी सोशल मीडियाचा वापर प्रतिबंधित करणारा कायदा या वर्षी संसदेत सादर केला जाईल आणि तो मंजूर झाल्यानंतर 12 महिन्यांच्या आत त्याची अंमलबजावणी केली जाईल. ज्या मुलांना त्यांच्या पालकांच्या संमतीशिवाय सोशल मीडिया वापरायचा आहे त्यांनाही परवानगी दिली जाणार नाही, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.

सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मची जबाबदारी

या निर्णयानुसार, मुलांना त्यांच्या सेवांपासून रोखण्यासाठी योग्य ती पावले उचलण्याची जबाबदारी सोशल मीडिया कंपन्यांची असेल. या नियमाची अंमलबजावणी करण्यासाठी पालक किंवा मुलांना जबाबदार धरले जाणार नाही. याचा अर्थ सोशल मीडिया कंपन्यांना हे सुनिश्चित करावे लागेल की 16 वर्षाखालील मुले त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर लॉग इन करू शकत नाहीत आणि त्यांचा डेटा सुरक्षित ठेवला जाईल. सोशल मीडिया कंपन्यांनी मुलांना सोशल मीडियावर प्रवेश करण्यापासून रोखण्यासाठी आगाऊ तयारी करावी, जेणेकरून हा कायदा लागू होताच त्याचे पालन करता येईल, असे पंतप्रधान म्हणाले. यामध्ये प्लॅटफॉर्मना त्यांची धोरणे आणि तंत्रज्ञान अपडेट करावे लागेल, जेणेकरून ते मुलांचे वय ओळखू शकतील आणि त्यांच्यावर बंधने घालू शकतील.

कोणत्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर बंदी घालण्यात येईल?

या कायद्याचा सर्वात मोठा परिणाम त्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर होणार आहे, जे आजकाल मुलांमध्ये खूप लोकप्रिय आहेत. यामध्ये ठळकपणे Meta चे प्लॅटफॉर्म फेसबुक आणि Instagram, ByteDance चे TikTok आणि Elon Musk’s X (पूर्वीचे Twitter) यांचा समावेश आहे. याशिवाय अल्फाबेटचे यूट्यूबही या यादीत येऊ शकते. जरी YouTube वर व्हिडिओ सामग्री बहुतेक 13 वर्षे आणि त्यावरील मुलांसाठी असली तरी, या धोरणांतर्गत ती देखील छाननीच्या अधीन असू शकते. आतापर्यंत या कंपन्यांकडून या निर्णयावर कोणतीही अधिकृत प्रतिक्रिया आलेली नाही, परंतु ते या नवीन धोरणाचे पालन कसे करतात हे पाहणे बाकी आहे.

ऑस्ट्रेलियाची वाटचाल आणि इतर देशांची धोरणे

ऑस्ट्रेलियाचे हे पाऊल मुलांसाठी सोशल मीडियाच्या वापराबाबतचे कठोर धोरण म्हणून पुढे आले आहे. यापूर्वी, इतर अनेक देशांनीही मुलांच्या सोशल मीडिया वापरावर बारीक नजर ठेवण्यासाठी पावले उचलली आहेत. उदाहरणार्थ:

– फ्रान्सने गेल्या वर्षी 15 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या लोकांसाठी सोशल मीडियावर बंदी घालण्याचा प्रस्ताव दिला होता.

– अमेरिकेत, 13 वर्षांखालील मुलांसाठी सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर पालकांची परवानगी घेण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत, जेणेकरून मुलांचा डेटा संरक्षित केला जाईल आणि त्यांच्यासाठी सुरक्षित ऑनलाइन वातावरण सुनिश्चित करता येईल.

पण, ऑस्ट्रेलियाचे हे पाऊल सर्वात कडक आहे, कारण येथे लहान मुलांसाठी सोशल मीडियाच्या वापरावर पूर्णपणे बंदी घालण्यात येणार आहे. सोशल मीडिया मुलांच्या मानसिक आणि शारीरिक विकासात अडथळा ठरत असून, त्यावर आता नियंत्रण ठेवण्याची गरज असल्याचे सरकारने ठरवले आहे.

सामाजिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम

हे पाऊल ऑस्ट्रेलियात मुलांच्या मानसिक आरोग्याला दिले जात असलेल्या प्राधान्याचे प्रतीक आहे. मुले सोशल मीडियावर जास्त वेळ घालवल्याने त्यांची शारीरिक हालचाल कमी होते, ज्यामुळे लठ्ठपणा आणि इतर आरोग्य समस्या वाढू शकतात. याशिवाय सोशल मीडियावर तुलना करण्याची भावना, नकारात्मक टिप्पण्या आणि सायबर गुंडगिरी यासारख्या समस्या मुलांवर मानसिक परिणाम करू शकतात. त्यामुळे सोशल मीडियाच्या वापरामुळे लहान मुलांसाठी मोठा धोका निर्माण होत असून, ते थांबवण्यासाठी ठोस पावले उचलली जातील, असा निर्णय ऑस्ट्रेलियन सरकारने घेतला आहे.

ऑस्ट्रेलियाचा हा निर्णय मुलांसाठी सुरक्षित आणि आरोग्यदायी वातावरण निर्माण करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. सोशल मीडियाच्या दुष्परिणामांपासून मुलांचे संरक्षण करण्यासाठी, त्यांचे मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी आणि त्यांना त्यांच्या वास्तविक जीवनात सक्रिय होण्यासाठी प्रेरित करण्यासाठी हे पाऊल आवश्यक आहे. सोशल मीडिया कंपन्या आणि वापरकर्त्यांसाठी हा एक मोठा बदल असला तरी, हे निरोगी आणि सुरक्षित ऑनलाइन वातावरणाच्या दिशेने एक पाऊल आहे.