चार आठवडे दूर राहिल्याने सोशल मीडियाचे व्यसन होईल दूर

सोशल मीडियाच्या आहारी गेलेल्या तरुणाईला या व्यसनातून मुक्त करण्याचा मार्ग तज्ज्ञांनी शोधला आहे.

टिकटॉक ने मला त्रास दिला आहे. मी 1,000 टक्के म्हणेन की मला त्याचे व्यसन आहे. मला पूर्ण जाणीव आहे. ते माझ्या मनाचा ताबा घेत आहे, परंतु मी त्यापासून दूर जाऊ शकत नाही. यामुळे मला लाज वाटते. तशी अनेक विधाने तरुणांच्या ओठावर आहेत, पण त्यांच्यापासून दूर कसे राहायचे, या संभ्रमात तरुणाई आहे. अमेरिकेतील कोलोरॅडो विद्यापीठातील संशोधकांनी यासाठी चार आठवड्यांचा हस्तक्षेप कार्यक्रम सादर केला आहे. यासाठी विविध प्रकारचे सोशल मीडिया कौशल्य असलेल्या विद्यार्थ्यांची निवड करण्यात आली. विद्यार्थ्यांनी सोशल मीडियाशी असलेल्या त्यांच्या सध्याच्या संबंधांचा विचार करून सुरुवात केली आणि नंतर ते करू इच्छित बदलांसाठी ध्येय निश्चित केले. यामध्ये कमी वेळ घालवणे बेफिकीरपणे ‘स्क्रोलिंग’ करणे, कोणत्याही ॲपची जाहिरात न करणे किंवा बेडरूममध्ये फोन घेऊन न झोपणे यांचा समावेश होतो. चार आठवड्यांनंतर, सहभागींनी त्यांचे ध्येय साध्य करण्यात त्यांच्या यशाबद्दल अहवाल दिला.

26 टक्के ची सरासरी घट लवकर दिसून आली: उपक्रमाच्या सुरूवातीस समस्याग्रस्त सोशल मीडिया व्यसन स्कोअर असलेल्या सहभागींच्या स्कोअरमध्ये सरासरी 26 टक्के घट दिसून आली, ज्यांनी अधिक क्लिनिकल सोशल मीडिया व्यसन स्कोअरसह प्रारंभ केला त्या सहभागींच्या तुलनेत. ‘स्कोअर’ मध्ये च्या 35 टक्के घट झाली. या कपातीमुळे हस्तक्षेपाच्या निष्कर्षाने दोन्ही गटांना सोशल मीडिया वापराच्या निरोगी श्रेणीत आणले. चार आठवड्यांच्या शेवटी, सहभागींनी सोशल मीडियासह त्यांच्या संबंधांमध्ये सकारात्मक बदल नोंदवले. ते म्हणाले, मला असे वाटते की माझ्या मित्रांसोबतचे माझे नाते अधिक घट्ट झाले आहे कारण आता जेव्हा मी त्यांच्याशी संवाद साधतो तेव्हा ते खरे संभाषण करायचे असते, स्नॅपचॅटवर प्रतिसाद देण्यात वेळ घालवायचा नाही. काही जण म्हणाले, मला (सोशल मीडिया) मध्ये खूपच कमी आकर्षक वाटते बऱ्याच मार्गांनी आणि बऱ्याच दिवसांपासून काहीही पोस्ट करण्याची इच्छा मला जाणवली नाही. माझा अंदाज आहे की मी ते विचलित होण्याऐवजी मनोरंजनासाठी किंवा व्यस्ततेसाठी वापरत आहे.

या उपायांमुळे सोशल मीडियावर ब्रेक बसेल

सूचना सूचना बंद करा : एखाद्या पोस्टवर ‘लाइक’ किंवा ‘कमेंट’ मिळण्याशी संबंधित सूचना वापरकर्त्याच्या शरीरात ‘डोपामाइन’चा स्राव वाढवते. हा हार्मोन ‘फील गुड’ची अनुभूती देतो, जो सोशल मीडियाच्या व्यसनाला प्रोत्साहन देतो.

आनंदासाठी वेळ काढा : जर तुम्हाला सोशल मीडिया अकाउंट्स तपासण्याची इच्छा वाटत असेल तर फोन उचलण्याऐवजी तुमचे मन तुम्हाला आनंद देणाऱ्या एखाद्या कामात गुंतवून ठेवण्याचा प्रयत्न करा. बाहेर फिरायला जा. तुमची आवडती डिश बनवा.

वापरण्याची वेळ सेट करा : सकारात्मक भावना आणि नकारात्मक भावना असलेल्या पोस्टमधील फरक ओळखा. नकारात्मक पोस्ट लगेच फॉरवर्ड करा.