हृदयरोग आणि स्ट्रोक : पाश्चिमात्य देशांच्या तुलनेत भारतीय लवकरच होत आहेत बाधित

असोसिएशन ऑफ फिजिशियन ऑफ इंडिया (एपीआय) ने जारी केलेले अहवाल देशाच्या आरोग्याच्या परिस्थितीबद्दल गंभीर चिंता व्यक्त करत आहेत. हृदयरोग आणि स्ट्रोक या दोन्हींसह CVD हे जागतिक स्तरावर मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे आणि भारत दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. परिस्थिती इतकी गंभीर आहे की, CVD मुळे भारतात दरवर्षी 20% पेक्षा जास्त पुरुष आणि सुमारे 17% महिलांचा मृत्यू होत आहे. (Heart disease and stroke: Indians are getting affected sooner compared to western countries)

CAD मधील मृत्युदर तीन दशकांत दुप्पट झाला : परिस्थितीचे गांभीर्य स्पष्ट करताना API अध्यक्ष डॉ. मिलिंद वाय नाडकर म्हणतात, भारतीयांना इतर देशांतील लोकांपेक्षा कोरोनरी आर्टरी डिसीज (CAD) मुळे मृत्यूचे प्रमाण 20-50% जास्त आहे. शिवाय, गेल्या 30 वर्षांत CAD – संबंधित मृत्यू आणि अपंगत्व भारतात दुप्पट झाले आहे. भारतीयांना पाश्चात्यांपेक्षा एक दशक आधी CVD चा अनुभव येतो, ज्यामुळे लहान वयात आणि वेगाने प्रगती होत असलेल्या रोगावर उपचार करणे महत्त्वाचे होते. भारतातील कोरोनरी आर्टरी डिसीजचे प्रमाण जगात सर्वाधिक असल्याचे नोंदवले गेले असल्याने एन्जाइनासारख्या लक्षणांबाबत अधिक जागरूकता आणणे आवश्यक आहे.

जागरूकता आवश्यक : तज्ज्ञांच्या मते, हृदयाच्या समस्यांशी संबंधित छातीत दुखणे यासारख्या सुरुवातीच्या लक्षणांबद्दल वेळेवर हस्तक्षेप आणि जागरूकता आवश्यक आहे. भारतात, स्त्रियांना पुरुषांप्रमाणेच असामान्य लक्षणे दिसू शकतात, ज्यामुळे एन्जाइना शोधणे कठीण होते आणि निदान व उपचारांना विलंब होतो. अॅबॉट इंडियाच्या वैद्यकीय संचालक डॉ. अश्विनी पवार यांच्या मते, 2012 ते 2030 दरम्यान भारतात CVD च्या प्राथमिक उपचारांचा खर्च USS 2.17 ट्रिलियन इतका आहे.

आहेत मुख्य कारणे अनुवांशिक पूर्वस्थिती अस्वास्थ्यकर जीवनशैली, चरबी आणि कोलेस्ट्रॉलने युक्त आहार व शारीरिक हालचालींचा अभाव ही त्याची प्रमुख कारणे आहेत. याशिवाय, धूम्रपान आणि अत्याधिक मद्यपान यांसह पाश्चात्य जीवनशैलीच्या वाढत्या प्रभावामुळे तरुण भारतीयांना हृदयविकाराचा धोका निर्माण होत आहे. याला सामोरे जाण्यासाठी, नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि तणाव व्यवस्थापन यासारख्या निरोगी सवयींना प्रोत्साहन देणे आवश्यक आहे. उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि उच्च कोलेस्टेरॉल यांसारख्या जोखीम घटकांची लवकर ओळख आणि उपचार करणे तितकेच महत्त्वाचे आहे. हृदयविकाराच्या चिन्हे आणि लक्षणांबद्दल लोकांना शिक्षित करण्यात आणि त्यांना तात्काळ वैद्यकीय मदत घेण्यास प्रवृत्त करण्यात जनजागृती मोहीम महत्त्वाची भूमिका बजावते.