
(वऱ्हाडवृत्त डिजिटल)
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे तीन परम रुद्र सुपर कॉम्प्युटर राष्ट्राला समर्पित केले, ज्याची एकूण किंमत सुमारे 130 कोटी रुपये आहे. वैज्ञानिक संशोधनाला नवीन उंचीवर नेण्यासाठी राष्ट्रीय सुपरकॉम्प्युटिंग मिशन (NSM) अंतर्गत हे स्वदेशी विकसित सुपर कॉम्प्युटर पुणे, दिल्ली आणि कोलकाता येथे स्थापित करण्यात आले आहेत.
या प्रसंगी पंतप्रधानांनी हवामान आणि हवामान संशोधनासाठी खास तयार केलेल्या हाय परफॉर्मन्स कम्प्युटिंग (HPC) प्रणालीचे उद्घाटनही केले. आपल्या भाषणात पंतप्रधानांनी हा दिवस भारतासाठी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील एक मोठी उपलब्धी असल्याचे सांगितले आणि संशोधन आणि विकासाला प्राधान्य दिल्याने देशाच्या प्रगतीचे प्रतीक असल्याचे सांगितले.
तीन परम रुद्र सुपर कॉम्प्युटर तयार केल्याबद्दल आणि दिल्ली, पुणे आणि कोलकाता येथे स्थापित केल्याबद्दल पंतप्रधान मोदींनी वैज्ञानिकांचे कौतुक केले. त्यांनी खास हवामान आणि हवामान संशोधनासाठी तयार केलेल्या ‘आर्क आणि अरुणिका’ नावाच्या HPC प्रणालीचे उद्घाटनही केले.
हे सुपरकॉम्प्युटर उदयोन्मुख तरुण शास्त्रज्ञांना अत्याधुनिक तंत्रज्ञान प्रदान करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतील आणि भौतिकशास्त्र, पृथ्वी विज्ञान आणि खगोलशास्त्र यासारख्या क्षेत्रात प्रगत संशोधनाला चालना देतील.
परम रुद्राची क्षमता काय आहे?
या परम रुद्र सुपर कॉम्प्युटरची एकूण क्षमता सुमारे 1.3 पेटाफ्लॉप्स आहे. ही क्षमता त्यांना अत्यंत जटिल वैज्ञानिक संशोधन आणि गणना वेगाने करण्यास सक्षम करते. परम रुद्र सुपर कॉम्प्युटर हायलाइट्स:
1.स्वदेशी: राष्ट्रीय सुपरकॉम्प्युटिंग मिशन (NSM) अंतर्गत परम रुद्र सुपर कॉम्प्युटर स्वदेशी विकसित केले गेले आहेत.
2. स्थापना: विविध वैज्ञानिक संशोधनांना चालना मिळावी यासाठी हे सुपर कॉम्प्युटर पुणे, दिल्ली आणि कोलकाता येथे स्थापन करण्यात आले आहेत.
3. किंमत: या सुपर कॉम्प्युटरची एकूण किंमत अंदाजे 130 कोटी रुपये आहे.
4. संशोधनात योगदान: हे सुपर कॉम्प्युटर भौतिकशास्त्र, पृथ्वी विज्ञान, खगोलशास्त्र आणि इतर क्षेत्रातील प्रगत संशोधनासाठी मदत करतील.
5. विशेष प्रकल्प: पुण्यातील जायंट मीटर रेडिओ टेलिस्कोप (GMRT) चा वापर फास्ट रेडिओ बर्स्ट (FRBs) आणि इतर खगोलीय घटनांचा अभ्यास करण्यासाठी या सुपर कॉम्प्युटरद्वारे केला जाईल.
6. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानामध्ये आत्मनिर्भरता: सुपरकॉम्प्युटिंगच्या क्षेत्रात भारताला स्वावलंबी बनवण्याच्या दिशेने हे सुपर कॉम्प्युटर हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.
7. तरुणांना समर्पित: पंतप्रधानांनी हे सुपर कॉम्प्युटर भारतातील तरुणांना समर्पित केले, जेणेकरून ते अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ घेऊ शकतील.
एचपीसी प्रणालीचेही उद्घाटन करण्यात आले
हवामान आणि हवामान संशोधनाला चालना देण्याचे उद्दिष्ट असलेल्या हाय परफॉर्मन्स कम्प्युटिंग (HPC) प्रणालीचे उद्घाटनही पंतप्रधानांनी केले. या प्रकल्पात 850 कोटी रुपयांची गुंतवणूक करण्यात आली आहे, जी भारताच्या हवामान संगणकीय क्षमतांना एका नवीन स्तरावर नेईल.
या नवीन HPC प्रणाली पुण्यातील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ ट्रॉपिकल मेटिऑरॉलॉजी (IITM) आणि नोएडा येथील नॅशनल सेंटर फॉर मिडियम रेंज वेदर फोरकास्टिंग (NCMRWF) येथे स्थापित करण्यात आल्या आहेत. या प्रणालींना ‘अरक आणि अरुणिका’ असे नाव देण्यात आले आहे, ज्यावरून त्यांचा सूर्याशी असलेला संबंध दिसून येतो.